Το Αστεροσκοπείο, ένας οργανισμός του δήμου Λαρισαίων (από το 1988), συμμετέχει σε διεθνή αστρονομικά ερευνητικά προγράμματα, με σημαντική προσφορά, τα οποία σχετίζονται με τον ‘Ηλιο, τις επιπροσθήσεις της Σελήνης και την αστρική φωτοηλεκτρική φωτομετρία.
Το Αστεροσκοπείο, βρίσκεται στην περιοχή της Γιάννουλης, πέντε χιλιόμετρα βορειοδυτικά από την πόλη της Λάρισας. Το κτίριο, όπου στεγάζεται, χτίστηκε το 1972, έπειτα από πρωτοβουλία και ενέργειες του διευθυντή του, αστρονομικού ερευνητή, Νικόλαου Στωϊκίδη. Η ανέγερση του κτιρίου έγινε με δαπάνη του δήμου Λαρισαίων, του Εμποροβιομηχανικού Επιμελητηρίου και με τη συνδρομή πολιτών της Λάρισας, σε οικόπεδο που παραχώρησε, δωρεάν, η - τότε - κοινότητα Γιάννουλης.
Πέρα από τα διεθνή αστρονομικά ερευνητικά προγράμματα, το Αστεροσκοπείο συμβάλλει και στον τομέα της γεωφυσικής με σχετικό πρόγραμμα.
Πρόσφατα, το Αστεροσκοπείο προμηθεύτηκε νέο ψηφιακό σεισμογράφο, ο οποίος αντικατέστησε τον παλαιό αναλογικό σεισμογράφο, που βρισκόταν σε λειτουργία από τη δεκαετία του '80. Ο νέος σεισμογράφος θα χρησιμοποιηθεί για την κάλυψη των αναγκών του Αστεροσκοπείου Λάρισας και την αναβάθμιση της ικανότητας του Αστεροσκοπείου στην καταγραφή της σεισμικής δραστηριότητας της ευρύτερης περιοχής και όχι μόνο.
Ο νέος σεισμογράφος είναι σύγχρονος, υψηλής ψηφιακής τεχνολογίας και αποτελεί ολοκληρωμένη μονάδα καταγραφής δεδομένων εδαφικής κίνησης. Αποτελείται από καταγραφικό, εξωτερικό αισθητήρα - σεισμόμετρο και δέκτη GPS. Η μονάδα καταγραφής είναι συνεχούς λειτουργίας και έχει ψηφιοποιητή με ανάλυση 24 bit. Η εσωτερική μνήμη είναι 4 GB και μπορεί να αποθηκεύει δεδομένα για περισσότερες από 25 ημέρες. Το σεισμόμετρο είναι τριών αξόνων και οι συνιστώσες του σεισμικού κύματος που καταγράφει είναι κατά τις διευθύνσεις: Βορρά - Νότου, Ανατολής - Δύσης και της κατακόρυφης.
Ο δέκτης GPS προσδιορίζει με ακρίβεια μερικών μέτρων την τοποθεσία εγκατάστασης του οργάνου και ρυθμίζει το εσωτερικό ρολόι της καταγραφικής μονάδας, ώστε να έχει απόκλιση μικρότερη των 10 εκατομμυριοστών του δευτερολέπτου.
Οι εγγραφές του σεισμογράφου, έπειτα από την επεξεργασία τους στο Αστεροσκοπείο Λάρισας, θα αποστέλλονται στο Εργαστήριο Γεωφυσικής του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και στο Γεωδυναμικό Ινστιτούτο του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών. Η δαπάνη των 16.000 ευρώ καλύφθηκε εξ’ ολοκλήρου από την τακτική επιχορήγηση του Δήμου Λαρισαίων προς το Αστεροσκοπείο Λάρισας.
Εξάλλου, το Αστεροσκοπείο έχει εκπαιδευτικό και επιμορφωτικό χαρακτήρα για την ευρύτερη περιοχή του θεσσαλικού διαμερίσματος, επιτελώντας ένα σημαντικό έργο.
Μαθητές, όλων των βαθμίδων εκπαίδευσης επισκέπτονται το Αστεροσκοπείο. Στην ειδικά διαμορφωμένη και εξοπλισμένη με σύγχρονα όργανα προβολής αίθουσα του β' ορόφου, πραγματοποιούνται ομιλίες και προβάλλονται κινηματογραφικές ταινίες ή βίντεο αστρονομικού ενδιαφέροντος. Επίσης, έχει καθιερωθεί κάθε Πέμπτη, η ελεύθερη είσοδος στο κοινό.
Ακόμη, διοργανώνονται διαλέξεις με καλεσμένους ομιλητές επιφανείς επιστήμονες και ειδικές εκδηλώσεις σε περιπτώσεις ειδικού αστρονομικού ενδιαφέροντος, όπως στις εκλείψεις Ηλίου και Σελήνης ή την θεαματική έλευση κάποιου κομήτη.
Το Αστεροσκοπείο διοικείται από ενδεκαμελές διοικητικό συμβούλιο με πρόεδρο τον αντιδήμαρχο Λαρισαίων, Χρήστο Τερζούδη και διευθυντή τον κ. Στωϊκίδη.
Συνοπτικά οι δραστηριότητες και τα διεθνή επιστημονικά προγράμματα που πραγματοποιούνται σήμερα στο Αστεροσκοπείο Λάρισας είναι:
Ήλιος
Φωτόσφαιρα
Οι πραγματοποιούμενες παρατηρήσεις αποσκοπούν στην αποτύπωση των φαινομένων της ηλιακής φωτόσφαιρας, όπως οι ηλιακές κηλίδες.
Χρωμόσφαιρα
Πρόγραμμα για την επιτήρηση και φωτογράφηση ενεργών περιοχών της ηλιακής χρωμόσφαιρας στις οποίες υπάρχει αυξημένη πιθανότητα να εκδηλωθεί το εκρηκτικό φαινόμενο της έκλαμψης. Πληροφορίες για την περιοχή, τις ώρες και το πλήθος των φωτογραφιών που λαμβάνονται καθημερινά, αποστέλλονται στο κέντρο συντονισμού του προγράμματος High Energy Solar Spectroscopic Imager (HESSI) των ΗΠΑ.
Σελήνη
Η παρατήρηση της Σελήνης γίνεται στο πλαίσιο του προγράμματος των Επιπροσθήσεων της Σελήνης και αποσκοπεί στον ακριβή χρονικό προσδιορισμό της απόκρυψης ή επανεμφάνισης απλανών αστέρων από τον δίσκο της Σελήνης.
Αστρική φωτοηλεκτρική φωτομετρία
Πρόγραμμα μέτρησης της λαμπρότητας μεταβλητών αστέρων με τη μέθοδο της φωτοηλεκτρικής φωτομετρίας (PEP).
Γεωφυσικό πρόγραμμα
Στον αύλειο χώρο του Αστεροσκοπείου Λάρισας και εντός οικίσκου είναι εγκατεστημένος σεισμογράφος συνεχούς λειτουργίας για την καταγραφή της σεισμικής δραστηριότητας της ευρύτερης περιοχής. Επίσης, μερίμνη του Αστεροσκοπείου Λάρισας, εντός του πολεοδομικού ιστού της πόλης της Λάρισας εγκαταστάθηκε δίκτυο από εννέα επιταχυνσιογράφους με σκοπό τον προσδιορισμό, κατά τομείς, της μέγιστης τιμής της εδαφικής επιτάχυνσης του πολεοδομικού συγκροτήματος της Λάρισας.
Στο πρόσωπο του κ. Στωϊκίδη το Αστεροσκοπείο Λάρισας τιμήθηκε για την προσφορά του με Χρυσό Σήμα του Smithsonian Institution Astrophysical Observatory (1976). Επίσης τιμήθηκε με Χρυσό Μετάλλιο από τον Μορφωτικό Εκπολιτιστικό Σύλλογο “Αριστεύς” της Λάρισας (1983). Το Αστεροσκοπείο απέσπασε τιμητική διάκριση από την American Association of Variable Star Observers (AAVSO) για παρατηρήσεις Ηλίου (1999 & 2005) και μια δεύτερη τιμητική διάκριση από την AAVSO για παρατηρήσεις του προγράμματος Αστρικής Φωτοηλεκτρικής Φωτομετρίας (ΡΕΡ) - (2002 και 2009). Το 2006, το Αστεροσκοπείο απέσπασε τιμητική διάκριση από την AAVSO για παρατηρήσεις του προγράμματος SID (Ιονοσφαιρικές Διαταραχές).
Κείμενο: του Αποστόλη Ζώη
πηγή: ana-mpa.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου