Κυρία Υπουργέ,
Με την παρούσα επιστολή θα θέλαμε να σας μεταφέρουμε την ανησυχία και την έντονη δυσαρέσκεια που προκαλούν οι συνέπειες της εφαρμογής του συστήματος “all inclusive” σε πολύ μεγάλο αριθμό επιχειρήσεων μελών του Επιμελητηρίου μας.
Θέλουμε να επισημάνουμε ότι στην ουσία φαίνεται να είναι ανύπαρκτο το θεσμικό πλαίσιο που διέπει την εφαρμογή του συστήματος "all inclusive", των διακοπών "με το βραχιολάκι" δηλαδή, στη χώρα μας, αφού οι ανάγκες της αγοράς, της ζήτησης και τα συμφέροντα των τουρ-οπερέιτορ ήταν που το καθιέρωσαν στους πιο δημοφιλείς ελληνικούς τουριστικούς προορισμούς. Οι συνέπειες του συστήματος έγιναν ήδη ορατές στην Κρήτη, με το μαρασμό στον οποίο έχουν οδηγηθεί οι μικρομεσαίοι τουριστικοί επιχειρηματίες στην Αμμουδάρα, τα Μάλια, το Κοκκίνη Χάνι αλλά και στο Ρέθυμνο. Πολλοί είναι δε οι τουριστικοί εκείνοι φορείς, που εκτιμούν ότι το σύστημα "all inclusive", θα είναι τελικά βραχύβιο και θα εκλείψει, αφού προηγουμένως όμως θα έχει ισοπεδώσει και εξαφανίσει μικρά καταλύματα, εστιατόρια, μπαρ και καταστήματα με τουριστικά είδη.
Είναι, δυστυχώς, προφανής και κοινά παραδεκτή η επιδείνωση των προβλημάτων στις μικρές και τις μεσαίες επιχειρήσεις από την λειτουργία των All Inclusive Clubs και των μεγάλων ξενοδοχείων του νησιού και κανείς αρμόδιος δεν φαίνεται να ασχολείται με κάποιου είδους μέτρα για το φαινόμενο αυτό. Εστιατόρια, μπαρ, καθώς και πάσης φύσεως εμπορικά καταστήματα φυτοζωούν κυριολεκτικά. Ενώ αδυνατούν να εκπληρώσουν στοιχειώδεις υποχρεώσεις τους απέναντι σε ΙΚΑ και ΤΕΒΕ.
Οι οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις από τις τουριστικές δραστηριότητες διακρίνονται σε τρεις κατηγορίες:
1) Άμεσες επιπτώσεις: οι πληρωμές των τουριστών (εισαγωγή συναλλάγματος) που δημιουργούν εισόδημα στις τουριστικές επιχειρήσεις, στα νοικοκυριά που εργάζονται σε αυτές, δημιουργούν απασχόληση με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά, δημιουργούν τοπικά και εθνικά φορολογικά έσοδα, αλλάζουν συνήθειες και πολιτισμικά πρότυπα.
2) Έμμεσες επιπτώσεις: οι πληρωμές των τουριστικών επιχειρήσεων σε άλλες επιχειρήσεις για προμήθειες αγαθών και υπηρεσιών (συνδέσεις προς τα πίσω), πληρωμές προσωπικού, τοπική και εθνική φορολογία επιχειρήσεων, δημιουργία συνεργασιών και δικτύων μεταξύ επιχειρήσεων, δημιουργία ζήτησης από άλλες επιχειρήσεις για τις υπηρεσίες που παρέχουν (συνδέσεις προς τα μπρος), άνοδος αξιών γης και κόστους ζωής, πληθωριστικές πιέσεις.
3) Παρακινηθείσες επιπτώσεις: οι δαπάνες των νοικοκυριών των τουριστικών επιχειρήσεων και των εργαζομένων σε αυτές για διάφορες καθημερινές ανάγκες, αγορές διαρκών καταναλωτικών αγαθών, δημιουργία άλλων επιχειρήσεων άσχετων με τον τουρισμό, φορολογία φυσικών προσώπων, αλλαγές στην καθημερινή ζωή και στα πολιτισμικά πρότυπα, διάθεση για εκπαίδευση, πληθωριστικές πιέσεις.
Όσο μεγαλύτερο ποσοστό από τις θετικές επιπτώσεις των τριών κατηγοριών παραμένει σε τοπικό/περιφερειακό επίπεδο, τόσο μεγαλύτερες οι πιθανότητες για τοπική/περιφερειακή οικονομική ανάπτυξη. Τα πράγματα όμως έχουν αλλάξει με το νέο πρότυπο το οποίο μπορεί και επιδιώκει τον έλεγχο της «συνολικής εμπειρίας» της κατανάλωσης του τουρίστα, έτσι ώστε οι άμεσες αλλά και οι έμμεσες θετικές επιπτώσεις να κατακρατούνται από την εταιρία, περιορίζοντας έτσι τις παρακινηθείσες επιπτώσεις και επιβεβαιώνοντας την ολιγοπωλιακή ή/και μονοπωλιακή θέση αυτών των μεγάλων επιχειρήσεων στην αγορά.
Ο πίνακας που ακολουθεί προέρχεται από μια φοιτητική διπλωματική εργασία η οποία είχε θέση το ερώτημα: για κάθε 100 ευρώ που ξοδεύουν οι ξένοι από την αρχή του ταξιδιού τους προς τη Σάμο, τι μένει τελικά στη τοπική Σαμιώτικη οικονομία; Έγιναν 100 ερωτηματολόγια σε αντιπροσωπευτικό δείγμα αλλοδαπών τουριστών οι οποίοι χωρίστηκαν σε κατηγορίες ανάλογα με τις επιλογές διαμονής.
ΣΑΜΟΣ: Τοπικά Έσοδα από τον Τουρισμό (1999)
Για κάθε 100 ευρώ που ξόδευαν οι αλλοδαποί τουρίστες από την αρχή του ταξιδιού πού πήγαιναν τα χρήματά τους ανάλογα με το είδος διαμονής.
Από τον πίνακα φαίνεται η περιορισμένη συμβολή στην τοπική οικονομία της πρώτης και τελευταίας κατηγορίας διαμονής και ο κεντρικός ρόλος των τουρ-οπερέιτορ οι οποίοι ελέγχουν σε ποσοστό 65% τις συνολικές αφήξεις στην Ελλάδα και σε ποσοστό 83% τις αφίξεις των Άγγλων.
Ταυτόχρονα, οι συνθήκες του σκληρού ανταγωνισμού μεταξύ των ίδιων των ξενοδοχείων που φροντίζουν εγκαίρως να κλείσουν τα πακέτα με τους τουρ-οπερέιτορ του εξωτερικού για να δουν τις μονάδες τους να γεμίζουν σε χαλεπούς τουριστικά καιρούς, έχουν οδηγήσει και μάλιστα μέσα σε λίγα χρόνια σε υποβάθμιση της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών, γεγονός που ερμηνεύεται και ως δυσφήμηση της Κρήτης στο εξωτερικό. Κάτω από αυτήν την πίεση οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις αναγκάζονται να εργαστούν με τιμές κάτω του κόστους και οδηγούνται στον αφανισμό και την ανέχεια. Η έλλειψη σταθερής τουριστικής πολιτικής και στρατηγικής από την Πολιτεία συμπληρώνει την εικόνα. Αντί να προσδιοριστεί ένα σταθερό πλέγμα κινήτρων και μέτρων που θα αντιστοιχούσε σε συγκεκριμένους αναπτυξιακούς στόχους, οι πολιτικές επιλογές της κεντρικής εξουσίας μεταβάλλονται ανάλογα με τα πρόσωπα και τις πιέσεις των αλληλοσυγκρουόμενων συμφερόντων. Τα "αντικειμενικά" κριτήρια, η συνάφεια, και η εισπρακτική πολιτική της κυβέρνησης μέσω του ΣΔΟΕ, βρίσκουν εύκολα θύματα τις ήδη γονατισμένες από τον ανταγωνισμό και τον υπερεπαγγελματισμό μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Αλλά και οι τοπικές εξουσίες δεν στάθηκαν ικανές να σχεδιάσουν μακροπρόθεσμα την ανάπτυξη και να αντισταθούν στα μεγάλα τουριστικά συμφέροντα και την τουριστική μονοκαλλιέργεια.
Σύμφωνα με πληροφορίες που έχουν περιέλθει σε γνώση μας αναφέρεται ότι το παράδειγμα της Ισπανίας, που αναγκάστηκε να απαγορεύσει με νομοθετικό πλαίσιο τη λειτουργία των ξενοδοχειακών μονάδων με το σύστημα του "βραχιολιού", απασχολεί την ίδια την ΕΕ. Ο προβληματισμός εντείνεται κυρίως επειδή πολλές μικρότερες μονάδες σε τουριστικές περιοχές, όπως η Κρήτη, η Ρόδος και τα νησιά του Ιονίου, αναγκάζονται να μπουν στο "παιχνίδι", διεκδικώντας συνεργασίες με τους μεγάλους τουρ-οπερέιτορ του εξωτερικού.
Οι ολοένα και περισσότερο αυξημένες απαιτήσεις των πελατών, που γνωρίζουν ότι "αγοράζουν" πακέτα διακοπών σε ξενοδοχεία τεσσάρων και πέντε αστέρων έναντι 350-800 ευρώ την εβδομάδα ανάλογα με τη σεζόν το άτομο, απαιτούν να διασκεδάζουν, να τρώνε, να πίνουν, να ψωνίζουν και να συμμετέχουν σε χάπενινγκ, καθ’όλη τη διάρκεια της παραμονής τους εντελώς δωρεάν.
Οι περισσότερες από τις μικρές μονάδες, αδυνατούν να καλύψουν τις ανάγκες αυτές, λόγω χαμηλών προϋπολογισμών, μικρού αριθμού προσωπικού και ελλείψεων υποδομών, με αποτέλεσμα το επιχειρηματικό τους ρίσκο να αποβαίνει ζημιογόνο και για τους ίδιους, αλλά και για τον τουρισμό γενικότερα.
Πόσο νόμιμο όμως είναι τελικά το σύστημα "all inclusive"; Ακούμε ότι υπάρχει Κοινοτική Οδηγία, που ορίζει ρητά ότι η εφαρμογή του "βραχιολιού" απαγορεύεται σε περιοχές όπου γύρω από τον χώρο του ξενοδοχείου που το ακολουθεί και σε συγκεκριμένη χωροταξική δομή, λειτουργούν άλλες επιχειρήσεις συναφούς αντικειμένου, όπως εστιατόρια και καφετέριες για παράδειγμα. Αυτό αληθεύει; Όπως προκύπτει, το σύστημα δεν είναι νόμιμο, αλλά ούτε και παράνομο, αφού επί της ουσίας δεν υπάρχει το νομοθετικό εκείνο πλαίσιο, που θα διασφαλίσει την ομαλή λειτουργία τουριστικών επιχειρήσεων που γειτνιάζουν.
Αναρωτιόμαστε αν υπάρχει έγγραφο του υπουργείου Τουριστικής Ανάπτυξης ή κάποια οδηγία που να καθορίζει τον τρόπο, με τον οποίο θα πρέπει να λειτουργεί το σύστημα "all inclusive" στα ξενοδοχεία της Κρήτης. Στην ουσία, όπως φαίνεται, το "βραχιολάκι" εφαρμόζεται σε επέκταση εγκυκλίου του γενικού γραμματέα του υπουργείου Τουρισμού από το 1977, που προέβλεπε ότι τα ξενοδοχεία μπορούν εκτός από το πρωινό να προσφέρουν στους τουρίστες και ένα ακόμη γεύμα. Οι εγκύκλιοι, ωστόσο, του 1977 και ενδεχομένως οι ακόμη παλαιότεροι νόμοι, δεν αντιστοιχούν στα σημερινά δεδομένα, που έχουν διαμορφωθεί στην τουριστική αγορά και της Κρήτης, αφού και το τουριστικό μοντέλο έχει αλλάξει άρδην και η ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών, αλλά και το προφίλ του μέσου αλλοδαπού επισκέπτη.
Με βάση τα παραπάνω σας παρακαλούμε όπως ενσκήψετε με τη δέουσα σοβαρότητα και προσοχή πάνω στο σημαντικότατο αυτό πρόβλημα και προβείτε στις κατάλληλες θεσμικές και άλλες παρεμβάσεις προκειμένου αυτό να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά.
Με εκτίμηση
Ο Πρόεδρος
Γεώργιος Γιακουμάκης
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου