Από τα φυλάκια αυτά γίνεται η πυροφύλαξη, η νυχτερινή παρατήρηση του όρους για τον εντοπισμό εστιών φωτιάς, ή άλλων επικίνδυνων δραστηριοτήτων, τους μήνες από Μάϊο μέχρι Σεπτέμβριο.
Όλη η κεντρική και η νότια Εύβοια, ακόμα και η Πελοπόννησος στα νοτιοδυτικά, διαγράφεται από τη θέση της Σκίπιζας με απαλούς κυματισμούς, περνώντας από την Χαλκίδα στην πεδιάδα των Οινοφύτων, το όρος Κιθαιρώνα. Ανάμεσά τους, κάτω από τη θέση της Σκίπιζας στα 1100μ, ο δρυμός της Πάρνηθας, σκούρος από τα έλατα, πυκνός, φουντωμένος. Είναι παρήγορο το ότι από το πυροφυλάκιο φαίνεται ένα μεγάλο μέρος από το ανέγγιχτο κομμάτι του δρυμού. Το αριστερό μέρος, νοτιοανατολικά, αχνοφαίνεται μισοκατεστραμμένο.
Σιωπή επικρατεί στις καμμένες πλαγιές. Τα φαντάσματα του δάσους που υπήρξε βρίσκονται εκεί, αλλά τίποτα δεν θροΐζει, όλα είναι απονεκρωμένα.
Ένα σημαντικό μέρος του δρυμού έγινε στάχτη το καλοκαίρι του 2007. Πλαγιές με υποστυλώματα από ξύλο που ανηφορίζουν σαν αναβαθμοί σε κυκλαδονήσι, έτσι ώστε να μην αποσαρθρωθεί το χώμα από τις βροχές, βρίσκονται στη θέση του δάσους των αιωνόβιων δένδρων. Σταχτί το χρώμα στις πλαγιές αυτές, η ψυχή πιάνεται στην όψη τους. Η μνήμη του καλοκαιριού που λαμπάδιαζε το βουνό για μέρες μπροστά στα μάτια όλης της πόλης δεν φεύγει ποτέ.
Όμως, μέσα στις συστάδες των ζωντανών ελάτων, νεαρά δένδρα τριών χρόνων υψώνουν το φουσκωτό μικρό τους ανάστημα. Ένα τεράστιο έργο έχει γίνει μέσα σε αυτά τα τρία χρόνια από εθελοντικές ομάδες, κρατικούς φορείς και οργανώσεις. Ο Ε.ΔΑΣ.Α. έκανε σποροσυλλογή της κεφαλληνιακής ελάτης από τα άκαυτα σημεία του ελατοδάσους της Πάρνηθας, βοηθώντας τις αρμόδιες αρχές στην αναδάσωση.
Το βουνό της Πάρνηθας έχει φανατικούς φίλους, που το επισκέπτονται χρόνια για αναψυχή και άσκηση, αλλά και που επαγρυπνούν για οποιαδήποτε παραβίαση ή παρατυπία και παλεύουν για την επιβίωση του δρυμού. Τα ιδιότυπα προβλήματα του βουνού, η παρουσία ασφαλτοδρόμων, κτισμάτων και επιχειρήσεων, ακόμα και του Καζίνο, πράγματα τόσο ασύμβατα με την ύπαρξη ενός Εθνικού Δρυμού, έχουν απασχολήσει για χρόνια πολλές εθελοντικές, περιβαλλοντικές και άλλες ομάδες, αλλά και πολλούς φορείς.
Η ύπαρξη τόσων οργανώσεων πάντως, δημιουργεί ελπίδες για μια πιο βαθειά περιβαλλοντική επαγρύπνηση από δω και στο εξής.
Ο Εθνικός Δρυμός της Πάρνηθας ιδρύθηκε το 1961 για να προστατεύσει και να διατηρήσει την πλούσια πανίδα και χλωρίδα του βουνού, που βρίσκεται τόσο κοντά στην Αθήνα, μόλις 40 χιλιόμετρα. Το υψομετρικό εύρος του δρυμού αρχίζει από τα 400 μέτρα και φτάνει στις ψηλότερες κορυφές του βουνού, έως τα 1413μ.
Η μεγαλύτερη έκταση του δρυμού καλυπτόταν από δάση κεφαλληνιακής ελάτης. Η καταστροφή από τη φωτιά αποτέφρωσε το 60% του πυρήνα του δρυμού και το 1/3 της συνολικής του έκτασης. Αιωνόβια κομμάτια του, εκπληκτικής ομορφιάς, απονεκρώθηκαν.
Στα χαμηλότερα υψόμετρα, κάτω των 800μ., υπάρχουν τα τυπικά μεσογειακά είδη, πεύκα, κουμαριές, πουρνάρια. Η βλάστηση είναι αρκετά πλούσια, ξεπερνά τα 1000 είδη.
Η Πάρνηθα είναι το μοναδικό βουνό της Ελλάδας όπου υπάρχουν ελάφια του είδους Cervus elaphus. Μετά το τραυματικό καλοκαίρι του '07 όπου χάθηκαν πάρα πολλά, ο αριθμός τους αυξήθηκε κάπως, ευτυχώς.
Όπως και πριν την πυρκαγιά, τα ελάφια είναι μάλλον άφοβα προς τον άνθρωπο, το μόνο είδος από το οποίο κινδυνεύουν, πλέον. Οι περιπατητές, ακόμα και κατά τη διάρκεια μιας πολυσύχναστης ηλιόλουστης Κυριακής, μπορεί να συναντήσουν ένα πλάσμα με τεράστια κέρατα, να μασουλίζει αμέριμνο. Θα σηκώσει το κεφάλι με αυτοκρατορικό ύφος και θα παρατηρήσει τους ενοχλητικούς θεατές του με ολύμπια ψυχραιμία πριν απομακρυνθεί μεγαλόπρεπα, αφήνοντας άφωνο το κοινό του.
Αυτά τα περήφανα όντα είναι τόσο εξωπραγματικά σε μια τόσο κοντινή γειτνίαση με την μεγαλύτερη πόλη της Ελλάδας, που κάνουν την εμπειρία της συνάντησής τους εξαιρετικά ιδιαίτερη. Αργά το καλοκαίρι, οι απόκοσμες κραυγές τους όταν καλούν τα θηλυκά αντηχούν στο δάσος. Η νύχτες στο πυροφυλάκιο γεμίζουν από τον ήχο τους.
Το μικρό ξύλινο σπιτάκι του πυροφυλακίου της Σκίπιζας με την περιφερειακή βεράντα που το κυκλώνει δεσπόζει στο τοπίο από ψηλά, σαν ένα φυσικό μπαλκόνι. Οι εθελοντές της πυροφύλαξης φτάνουν σε αυτό από ένα σύντομο, απλό και όμορφο μονοπάτι μέσα στο δάσος. Ερχόμενοι λίγη ώρα πριν το ηλιοβασίλεμα έχουν το χρόνο να εξοικειωθούν με το μέρος, αν δεν έχουν ξαναέρθει, και να παρατηρήσουν το περιβάλλον το οποίο κατά τη διάρκεια της νύχτας θα κοιτούν για την εμφάνιση τυχόν υπόπτου σημαδιού που θα σήμαινε την αρχή, ίσως, μιας πυρκαγιάς.
Οι μεγάλες εκτυπώσεις σε χαρτί του περιβάλλοντα χώρου με το φως της ημέρας και με το φως της νύχτας μελετώνται σε αντιπαραβολή, για να υπάρχει μια γνώση του χώρου και των στοιχείων του πριν την πυροφύλαξη.
Και η νύχτα αρχίζει.. Οι βάρδιες εναλλάσσονται. Καθένας αναλαμβάνει μια ή δύο ώρες και έχει την ευθύνη ειδοποίησης του υπεύθυνου της ομάδας. Βρίσκεται κανείς μόνος με το σιωπηλό τοπίο, ένα ζευγάρι κυάλια και την προσοχή ενταμένη όσο γίνεται περισσότερο.
Το δάσος μυρίζει υπέροχα μέσα στη νύχτα, ο άνεμος φυσάει. Βήματα πάνω κάτω, κοίταγμα με γυμνό μάτι και με τα κυάλια, εξέταση κάθε μικρού κομματιού μαύρου που εκτείνεται μπροστά από το μάτι..
24 πυρκαγιές εντόπισαν οι εθελοντές του ΕΔΑΣΑ τον περασμένο χρόνο. Το έγκαιρο σήμα προς την πυροσβεστική είναι ασύλληπτα κρίσιμο. Για όποιον έχει δει μια φωτιά να κατατρώει ένα βουνό μέσα σε δευτερόλεπτα είναι αυτονόητο αυτό.
Έξω στην βεράντα, το κρύο μοιάζει χειμωνιάτικο καταμεσής του Ιουλίου. Εφοδιασμένοι με σκούφους, πουλόβερ fleece και εξοπλισμό που παραπέμπει σε μια χειμωνιάτικη βραδυά και όχι σε μια αττική καλοκαιρινή νύχτα, "σκανάρουμε" προσεκτικά το τοπίο. Κάθε μικρή ύποπτη κίτρινη κουκίδα παρατηρείται εξονυχιστικά με τα κυάλια, μέχρι να πιστοποιηθεί ο άκακος χαρακτήρας της. Το τρεμόσβυσμα ενός μικρού σημείου, που μπορεί να οφείλεται σε δένδρα που θροΐζουν μπροστά του, εξετάζεται.
Τα φώτα των οικισμών ελέγχονται να μην χάνονται περιοδικά, όπως θα συνέβαινε αν υπήρχε μπροστά τους ένα παραπέτασμα μαύρου καπνού.
Η νύχτα προχωρεί.. Οι "μικρές" ώρες πριν την ανατολή κυλούν με χαρακτηριστική ευκολία. Όταν το φως εισβάλλει τελικά και φωτίσει το δάσος χωρίς καινούργιες απώλειες, η βάρδια τελειώνει.
Δύο ώρες από το χρόνο μας αρκούν για να προστατεύσουμε την Πάρνηθα, λέει ο Ε.ΔΑΣ.Α. Σε συνδυασμό με όλους τους άλλους φορείς που είναι υπεύθυνοι για την ασφάλεια των δασών, την Πυροσβεστική, τη Δασική υπηρεσία, είναι μια πολύτιμη συνεισφορά στην προστασία των τόσο σημαντικών οικοσυστημάτων της.
Είναι αλήθεια ότι θα χρειάζονταν πολλοί εθελοντές σε όλη την Ελλάδα για την έγκαιρη ειδοποίηση του προστατευτικού μηχανισμού. Οι επικίνδυνες καλοκαιρινές μέρες μετά από συνεχόμενη ζέστη ίσως θα έπρεπε να θεωρούνται αυτονόητη προτεραιότητα συμμετοχής στην πρόληψη από όλους μας.
Η πόλη δηλώνει την παρουσία της ανάμεσα από τις επικλινείς πλαγιές της Πάρνηθας, παραπλανώντας το μάτι, απέραντη σαν θάλασσα. Αυτή η μικρή απόσταση ήταν φαίνεται η αιτία όλων των μέχρι τώρα καταστροφών της Πάρνηθας, αλλά και των μελλοντικών της. Ή μήπως όχι;
www.edasa.gr
τηλ.210-5200680
Κείμενο-φωτογραφίες : Σοφία Κριθαρά
πηγή: ana-mpa.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου